Densytometria to badanie, które pozwala określić poziom gęstości kości i wykryć osteoporozę – chorobę, która powoduje szybki ubytek masy kostnej. Grozi ona licznymi i trudnymi do wyleczenia złamaniami. Osłabienie struktury szkieletu przyspiesza szczególnie u pacjentów po 60. roku życia. Wykonanie badania jest szybkie, bezbolesne i w pełni bezpieczne. Na czym ono polega i kto w szczególności powinien je wykonać? Tego dowiesz się z dalszej części artykułu. Zapraszamy do lektury!

Dowiedz się, czy masz osteoporozę, dzięki densytometrii

Aby zdiagnozować stan masy kostnej tzw. BMD (Bone Mineral Density), potrzebny jest aparat densytometryczny. To specjalistyczna aparatura, która swoim wyglądem przypomina stół. Wykorzystuje ona tę samą technologię, którą znasz z gabinetów rentgenowskich. W tym przypadku wystarczy jednak użycie mikrolampy i małej ilości promieniowania, aby uzyskać wynik jednoznacznie wskazujący na występowanie osteoporozy. Badanie densytometryczne trwa kilka minut i nie wymaga wcześniejszego przygotowania. Jedyny wyjątek dotyczy osób przyjmujących suplementy z wapniem – na dobę przed densytometrią zaleca się odstawienie tych preparatów.

W naszej Przychodni oferujemy diagnostykę stanu masy kostnej wykonywaną na biodrze oraz dolnej części kręgosłupa. Testy, które robi się na tych fragmentach szkieletu, są najbardziej rzetelne. Spotkać można także densytometrię realizowaną na ramieniu lub pięcie. Wiedz jednak, że analiza struktury tych dwóch kości nie da na tyle jednoznacznego wyniku, aby zdiagnozować lub monitorować osteoporozę. To samo dotyczy popularnego badania ultradźwiękowego. Dzięki niemu określa się parametry akustyczne szkieletu, co nie jest wystarczające, żeby wykryć schorzenie związane z ubytkiem w masie kostnej.

Aby uzyskać wiarygodny wynik, potrzebny jest także konkretny rodzaj promieniowania. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby było to DXA – dwuwiązkowa absorpcjometria rentgenowska. Co to oznacza? W technice DXA (Dual Energy X-ray Absorptiometry) używana jest jednocześnie wiązka niskoenergetyczna i wysokoenergetyczna. Tylko ta metoda pozwala precyzyjnie określić stopień ubytku masy kostnej. W tę technologię wyposażony jest aparat w naszej Przychodni w Toruniu.

Jak przebiega densytometria?

To bardzo komfortowe i szybkie badanie. Przed wykonaniem testów pacjent jest mierzony i ważony, a następnie kładzie się na stół aparatu pomiarowego. Co dzieje się dalej?

  • Wiązki DXA wysyłane są przez miniaturową lampę RTG, umieszczoną pod blatem stołu.
  • Specjalny czujnik wyłapuje przepuszczone przez ciało promieniowanie i mierzy jego natężenie, co pozwala obliczyć mu gęstość kości.
  • Na tej podstawie lekarz ustala diagnozę i wydaje zalecenia.

Przez te kilka minut densytometrii pacjent powinien leżeć nieruchomo. Należy również pamiętać o zdjęciu biżuterii oraz ubrań z metalowymi dodatkami, np. z guzikami czy suwakami.

Przeciwwskazania

Ten rodzaj testu jest w pełni bezpieczny. Jedynym przeciwwskazaniem do wykonania badania densytometrycznego jest ciąża. Jeśli wcześniej poddawałeś się diagnostyce z użyciem kontrastu, koniecznie poinformuj o tym fakcie, zapisując się na densytometrię. Wspomnij o tym również na samej wizycie.

Badanie gęstości kości – jak interpretować wynik?

O właściwą interpretację danych z aparatu DXA nie musisz się martwić. Wynik dostępny jest od ręki, dlatego na tej samej wizycie można wykryć osteoporozę lub stwierdzić jej brak. Na jego podstawie można także wstępnie określić czy ubytek masy kostnej może w przyszłości się powiększyć. W oszacowaniu tego pomaga też przeprowadzony podczas wizyty wywiad.

Urządzenie podaje aktualną gęstość kości w porównaniu do dwóch grup kontrolnych – osób w wieku 20-30 lat (wskaźnik T) oraz badanych w Twoim wieku (wskaźnik Z). Najważniejszy w interpretacji jest wskaźnik T. Obrazuje on, jak dużo masy kostnej utraciłeś w stosunku do okresu w życiu, w którym układ ruchu jest w szczytowej formie. Poniżej znajdziesz normy określone przez WHO:

  • norma: +1.0 do –1.0,
  • osteopenia (wczesne stadium osteoporozy): –1.0 do –2.4,
  • osteoporoza: –2.5 i mniej,
  • zaawansowana osteoporoza: –2.5.

Lekarze zalecają, aby badania kontrolne wykonywać zawsze na tym samym urządzeniu. Pozwala to na osiągnięcie obiektywnego obrazu przebiegu choroby. Aparatura w poszczególnych gabinetach może różnić się od siebie, dlatego najlepiej postawić na jedno centrum diagnostyczne.

Czym jest i czy grozi Ci osteoporoza?

Według statystyk jest to najbardziej powszechne schorzenie układu kostnego na świecie. Choroba ta charakteryzuje się zmniejszoną wytrzymałością kości, która z kolei zwiększa ryzyko występowania złamań. Wraz z postępem schorzenia zmniejsza się masa kostna oraz zaburzeniu ulega struktura w poszczególnych częściach szkieletu.

Jak rozpoznać u siebie osteoporozę? Najlepiej zrobić to na badaniu, zanim pojawią się pierwsze złamania. Jeśli w Twojej rodzinie wstępuje ta choroba, umówienie się na densytometrię będzie dobrym pomysłem już w wieku 40 lat. Najczęściej jednak pacjenci dowiadują się o problemie, gdy złamią rękę lub nogę. Są to charakterystyczne dla choroby niskoenergetyczne złamania, będące konsekwencją zwykłych, codziennych czynności, np. schylania się lub podnoszenia czegoś cięższego.

Densytometryczne badania na gęstość kości – kto i kiedy powinien wykonać?

W ramach profilaktyki, prawidłowej diagnostyki lub kontroli postępów leczenia densytometrię powinny wykonywać:

  • wszystkie osoby genetycznie obciążone ryzykiem występowania osteoporozy,
  • pacjenci ze złamaniem niskoenergetycznym,
  • kobiety po menopauzie,
  • mężczyźni po 65. roku życia,
  • osoby na stałe lub długotrwale przyjmujące niektóre leki (np. leki przeciwpadaczkowe, kortykosteroidy),
  • pacjenci cierpiący na cukrzycę typu 1, reumatoidalne zapalenie stawów, nadczynność tarczycy, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.

Powyższa lista nie wyczerpuje tematu leków i chorób, które zwiększają ryzyko wystąpienia osteoporozy. Jeśli masz wątpliwości, czy powinieneś poddać się badaniu densytometrycznemu, zapytaj swojego lekarza prowadzącego. Paniom po okresie przekwitania zaleca się wykonanie testu na gęstość kości raz na dwa lata lub nawet raz na rok.

Rodzaje densytometrii

W naszej Przychodni możesz skorzystać z profesjonalnego badania w technologii DXA. Wykonujemy diagnostykę masy kostnej kilku obszarów, np. wybranego odcinka kręgosłupa, biodra (szyjki kości udowej), a także densytometrię całego ciała oraz łączącą dwa z wymienionych wcześniej fragmentów.

Podsumowanie

Osteoporoza nie musi być wyrokiem. Wczesna diagnostyka pozwala na włączenie odpowiedniego leczenia i zatrzymanie skutków choroby lub nawet cofnięcie ich. Jeśli w Twojej rodzinie występuje to schorzenie lub obawiasz się o swoje zdrowie, zgłoś się na badanie i rozwiej swoje wątpliwości. Współczesna medycyna oferuje skuteczne terapie farmakologiczne, które wspomaga się odpowiednią dietą i suplementacją. Zespół lekarzy z naszej poradni na co dzień pomaga pacjentom z ubytkiem masy kostnej. Pamiętaj – im wcześniej zareagujesz, tym większe szanse na zatrzymanie objawów i niedopuszczenie do pojawienia się kłopotliwych złamań.

Zachęcamy do zapoznania się z naszą ofertą w dziedzinie densytometrii